Yapay zekâ adı altında çok hızlı bir şekilde hayatımıza giren büyük dil modelleri, insan hatasını minimize ederek ve etkin çalışmaya destek olarak aktüerlerin zekâ, analiz ve muhakeme yeteneklerini daha konsantre şekilde kullanmasına olanak sağlıyor.
-Orhun Emre Çelik
Yapay zekâ deyince ne anlaşıldığı ve anlaşılması gerektiği başlı başına bir yazı konusu olabilir ancak büyük dil modelleri (LLM-Large Language Models) yapay zekâ adı altında çok hızlı bir şekilde hayatımıza girdi. Nasıl artık elektriksiz, internetsiz, cep telefonsuz bir hayat düşünemiyorsak bundan sonra yapay zekâsız bir hayat da mümkün olmayacak.
Sigortacılık ve aktüerya alanındaki uygulamalar için de birçok giriş olduğunu ve iş alanı olduğunu görebiliyoruz. British Actuarial Journal’ın 2024 yılı sonlarında yayınlanan 29’uncu sayısında bu konuyu ele alan bir yazı* yayınlandı. Caesar Bolana, yazısında konu hakkındaki çalışmaların güzel bir derlemesini sunuyor.
Büyük dil modellerinin ilk uygulama alanı olarak hasar süreçleri ele alınmış. İhbar aşamasından eksper incelemesine, uzlaşmadan ödeme aşamasına kadar hasar süreçlerinin her aşamasında bir uygulama alanı bulmak mümkünken büyük dil modellerinden daha geniş bir perspektifte yararlanmak da söz konusu olabilir. Risk yönetim süreçlerinde sadece şirket içindekileri değil tüm bilgi kaynaklarını tarayarak öne çıkan riskleri belirlemek ve risk seviyeleri hakkında ön analizi büyük dil modelleri ile yapmak mümkün.
Mühendislik sigortaları, başta büyük ticari risklerin riziko kabul süreçlerinde ihtiyaç duyulan teknik raporlardan sigorta riskinin analizi için gerekli bilgilerin süzülmesi de büyük dil modelleri için sıradan bir iş. Benzer şekilde uyum ile ilgili çalışmalar da kolaylıkla kapsam içine alınabilir durumda.
Yazıda büyük dil modellerini kendi organizasyonlarında uygulamak isteyen şirketler için bir karar ağacı şeması da sunulmuş.
Öncelikle teknik değerlendirme yapılması gerekiyor. Bu aşamada verinin sayısal ya da yapılandırılmış olması, ilgili prosedürün veriye dayalı çıktı üretme ya da patern çıkarmaya yönelik olup olmadığının incelenmesi ve tabii ki büyük dil modeli kullanmanın sağlayacağı avantajın bunun maliyetine kıyasla ne seviyede olduğunun yanında, uygulamayı hayata geçirecek kaynağa (veri, hesaplama gücü, tecrübe gibi) sahip olunup olunmadığı gibi konular ele alınıyor.
İkinci aşamada ise risk değerlendirmesi yapılması öneriliyor. Bu başlıkta ise büyük dil modelindeki yanlılıkların amaçlanan iş açısından bir risk oluşturup oluşturmadığı, etik sorunlar olup olmadığı, modelin yorumlanabilmesinin ne kadar kritik olduğu, veri koruma (ve özellikle KVKK) açısından süreçlerin nasıl yürütüleceği, sonuçlarda büyük dil modellerinin doğası gereği ortaya çıkabilecek oynaklığın kabul edilebilir seviyede olup olmadığı, model hata ve başarısızlıklarının kabul edilebilir frekans ve şiddette olup olmadığı gibi konuların değerlendirilmesi bekleniyor.
Bunun yanında doğrudan aktüeryal çalışma süreçleri açısından da konu ele alınmış. Analizlerde kullanılan kodların yazımına asiste edilmesi, problem çözüm süreçlerinin desteklenmesi, taslak raporların ve özetlerin oluşturulması, eğitim için destek alınması, veri temizliği ve hazırlığı için kullanım alanlarının belirlenmesi, model geliştirme ve yorumlamada destek alınması gibi tüm süreçlerde büyük dil modelleri yardımcı olabilir gibi görünüyor.
Yazıda bu gelişmelerin aktüerlerin rolü üzerindeki inceleme benim görüşlerime çok yakın ifadeler içeriyor: Büyük dil modelleri gibi uygulamaların katkı sağladığı asıl husus insan hatasını minimize ederek ve etkin çalışmaya destek olarak aktüerlerin zekâ, analiz ve muhakeme yeteneklerini daha konsantre şekilde kullanmasına olanak sağlamak. Giderek hayatımıza daha çok girmekte olana yapay zekâ uygulamalarının iş yapış şekillerimizde köklü değişikliklere sebep olacakları muhakkak. Bunu yaparken de bir kara kutu niteliğinde çalışan uygulamaların yaratacağı riskleri yakinen takip etmek büyük bir önem arz ediyor.
*Yazının orijinal adresi: https://www.cambridge.org/core/journals/british-actuarial-journal/article/actuarygpt-applications-of-large-language-models-to-insurance-and-actuarial-work/C99537965CCC826BEDD664044CC80A5A
