Reasürans şirketi Swiss Re, yeni yayımladığı 2025 SONAR raporunda bir uyarıda bulundu: Aşırı sıcaklar artık insan hayatı için seller, depremler ve kasırgaların toplamından daha büyük bir tehdit oluşturuyor.
Sigortacıları ve küresel sistemleri etkileyen yeni riskleri izleyen yıllık rapor, aşırı sıcağı yalnızca sağlık üzerindeki olumsuz etkileri nedeniyle değil, aynı zamanda endüstriler ve altyapılar genelindeki geniş kapsamlı etkisi nedeniyle de birincil endişe kaynağı olarak konumlandırıyor
Swiss Re’ye göre, aşırı sıcaklar nedeniyle her yıl yarım milyona yakın insan ölüyor. Bu sayı, diğer büyük doğal afetlerin toplam ölüm oranlarını geride bırakıyor.
Swiss Re’nin Grup Baş Ekonomisti Jérôme Haegeli, bu tehlikenin tam kapsamının tanınması gerektiğini vurgulayarak, “Aşırı sıcaklıklar eskiden ‘görünmez tehlike’ olarak kabul edilirdi çünkü etkileri diğer doğal tehlikeler kadar belirgin değildi. Daha uzun, daha sıcak sıcak hava dalgalarına doğru belirgin bir eğilim varken, insan hayatı, ekonomimiz, altyapımız, tarımımız ve sağlık sistemimiz için gerçek maliyeti aydınlatmamız önemlidir.” dedi.
Veriler bu değişimi destekliyor. Temmuz 2024, küresel olarak kaydedilen en sıcak üç ardışık günü gördü. Amerika Birleşik Devletleri’nde, sıcak hava dalgaları 1960’lardan bu yana üç kat daha sık hale geldi ve her dalga artık bir tam gün daha uzun sürüyor ve ortalama olarak neredeyse bir santigrat derece daha yüksek oluyor.
Halk sağlığı üzerindeki etkiler giderek daha belirgin hale geliyor ve her yıl yaklaşık 480.000 ölüm aşırı sıcağa bağlanıyor. Isı stresi, yorgunluk, sıcak çarpması ve organ yetmezliği gibi durumlara yol açabilirken kronik kardiyovasküler ve solunum yolu hastalıklarını kötüleştirebilir. Yaşlı nüfus ve hamile kadınlar en savunmasız olanlar arasında yer alıyor.
Swiss Re, sonuçların sağlıktan çok daha öteye uzandığını belirtiyor. Sıcak hava dalgaları şiddetli rüzgarlarla birlikte meydana geldiğinde, orman yangını olasılığı keskin bir şekilde artar. Geçtiğimiz on yılda, orman yangınıyla ilgili sigortalı kayıplar dünya çapında yaklaşık 78,5 milyar ABD dolarına ulaştı.
Rapor ayrıca temel endüstrilerdeki kritik maruz kalma noktalarını da belirliyor. Örneğin, telekomünikasyon sektörü, artan sıcaklıkların veri merkezlerinin ve karasal kablolar da dahil olmak üzere fiziksel ağların işleyişini tehdit etmesi nedeniyle kesintilere karşı hassastır.
Yasal ve mali sonuçlar şimdiden ortaya çıkıyor. 2021’deki önemli bir dava, iklim değişikliği kaynaklı aşırı hava olaylarıyla bağlantılı kayıpları önlemede başarısız olduğunu iddia ederek fosil yakıt şirketlerinden 52 milyar ABD doları tazminat talep eden bir davacıyı içeriyordu. Bu tür davalar, artan talepler yoluyla sigortacılara ek bir yük getirebilecek ısıyla bağlantılı sorumluluk risklerinde artan bir eğilime işaret ediyor.
Ek olarak, aşırı sıcaklık, bir dizi başka ortaya çıkan riski hızlandırıyor. Bunlar arasında, daha yüksek sıcaklıklarda gelişen ve yeni sağlık tehditleri oluşturan toksik mantarlar gibi istilacı patojenlerin artan oluşumları yer alıyor. Aynı zamanda, tarım gibi sektörler daha sık ürün kaybıyla karşı karşıya kalıyor ve işverenler, ısıya maruz kalan işçilerden kaynaklanan işçi tazminatı taleplerinde bir artışla karşılaşıyor.
2025 SONAR raporu ayrıca daha geniş yapısal endişeleri de araştırıyor. Swiss Re, kurumlara olan kamu güveninin sürekli olarak erozyona uğradığını ve bunun uzun vadeli yönetişim ve uyumluluk riskleri yarattığını vurguluyor.
Ayrıca yapay zekâ teknolojilerinin, özellikle de üretken yapay zekânın hızla yaygınlaşması yeni bir istikrarsızlık katmanı ortaya çıkardı.
Raporda, AI ile ilgili olayların 2023 ile 2024 arasında %60’tan fazla arttığı ve sistem arızalarının bu vakaların üçte birini oluşturduğu belirtiliyor. Bu artış, sigortacıların AI’ya özgü riskler için kapsam, istisnalar ve poliçe tasarımını ele almaya başlamasıyla birlikte geliyor.
Swiss Re’nin Grup Baş Risk Yöneticisi Patrick Raaflaub ise şunları ekledi: “Giderek daha fazla birbirine bağlı bir risk ortamı ortasında, sigortacılar risk ufuklarının kapsamını sürekli olarak ayarlamak zorunda kalıyor. Aşırı sıcak olayların artan riski, ortaya çıkan sorumluluk riskleri veya AI ile ilgili risklerin değişen kapsamı arasında, konuşmanın bireysel konuların ötesine geçerek büyük makro eğilimlerin günümüzün risk manzarasını nasıl yeniden şekillendirdiğini incelemesi gerektiği açık.”
