Sigortacıların ve reasürörlerin sigorta endüstrisinin küresel fotoğrafını görebilmek için merakla beklediği Swiss Re Enstitüsünün Sigma Raporuna göre, Türkiye dünyada işlerin iyi gitmediği ve dolar bazında daralmanın yaşandığı sekiz ülke arasında yer aldı. Küresel üretim yüzde 9 artışla 6 trilyon 860 milyar dolara yükselirken, Türkiye yüzde -2,6 daralmayla 10 milyar 526 milyon dolarlık rakama geriledi. Swiss Re’nin küresel anlamda 2022 beklentisi ise üretimin yüzde 6,1 büyümeyle 7 trilyon doları geçeceği yönünde.
Swiss Re’nin her yılın ortasında dünyadaki tüm sigorta üretimini, gelişmeleri ve beklentileri kapsamlı bir rapor halinde sunduğu Sigma Raporu geçtiğimiz ay yayınlandı. Buna göre küresel sigortacılık üretimi 2021’de 6 trilyon 860 milyar dolara ulaştı. Geçen yılki 6 trilyon 261 milyar dolarlık üretimle kıyaslandığında, küresel üretimde yüzde 9’luk büyüme kaydedildi. ABD 2 trilyon 718 milyar dolarlık üretimle liderliğini sürdürürken, Çin 696 milyar dolarla ikinci, Japonya 403 milyar dolarla üçüncü, İngiltere 399 milyar dolarla dördüncü ve Fransa 296 milyar dolarla beşinci oldu. İlk beş ülke içinde sadece Japonya dolar bazında daralırken (%-2,6), Fransa’nın yüzde 24’lük yüksek büyümesi dikkat çekti.
Üretimde ABD, büyümede İran
Türkiye 10 milyar 526 milyon dolarlık üretimle, 2020’deki 10 milyar 803 milyon liralık üretime göre gerilemiş oldu. Dünyada sigorta üretimi en çok büyüyen ülke komşu ülke İran oldu. 2020’deki 19,5 milyar dolarlık üretimini 28 milyar dolara çıkaran İran yüzde 43’lük büyüme kaydetti. Bu sonuçlarla İran 33’üncü sıradan 27’nciliğe çıkarken, Türkiye 40’ncı basamaktan 42’nci basamağa gerilemiş oldu. Günümüzde Türk Lirasının 2021’e göre dolar karşısında yarı yarıya değer kaybetmesi, 2022 sonunda Türkiye’nin global sigortalıktaki yerinin daha da gerileyeceği izlenimini şimdiden doğuruyor.
Swiss Re’nin hazırladığı Sigma (2022/4) Raporuna göre, dünya ekonomisi, uzun vadeli sonuçları olacak paradigma değişimlerinden geçiyor. Küresel ekonomik büyümenin keskin bir şekilde yavaşlayacağının savunulduğu Raporda şu hususlar öne çıkıyor: “Enflasyon oranları son birkaç on yılın en yüksek seviyelerinde. Bu, KOVID-19 krizinin zirvesinde ekonomiye pompalanan yüksek mali teşvik seviyeleri, küresel tedarik zincirlerindeki aksaklıklar ve Ukrayna’daki savaş nedeniyle yükselen enerji ve emtia fiyatları gibi faktörlerin bir araya gelmesinden kaynaklanıyor. Önümüzdeki 12-18 ayda birçok büyük ekonominin enflasyonist durgunlukla karşı karşıya kalacağına inanıyoruz.”
Esas etki hayat dışında
Ekonomik yavaşlama ve yüksek enflasyon ortamının sigorta piyasalarını olumsuz etkileyeceğinin vurgulandığı Raporda, “Yavaşlayan büyüme sigorta talebinin azalmasına yol açar. Enflasyonun asıl etkisi, hayat sigortasından çok, poliçe faydalarının baştan belirlendiği hayat dışının artan hasar maliyetlerinde görülecektir. Bu yüzden hayat dışının yakın vadede en fazla etkilenen segment olmasını bekliyoruz. İnşaatta arz düşüklüğü ve işgücü kıtlığı, onarım ve yeniden inşa maliyetlerinde artışa ve buna bağlı olarak daha yüksek hasar rakamlarına yol açtı. Motorda da parça kıtlığı hem 0 kilometre hem ikinci el araçların fiyatlarını yüksek tuttuğundan hasar maliyetleri arttı. Kaza, trafik ve genel sorumluluk işleri de yüksek enflasyonun bedeni hasarlara yansımasıyla etkilenecektir. Artan hasar maliyetlerinin kazançlar üzerindeki olumsuz etkisine karşı koymak için sigortacıların enflasyonun itici güçlerini anlayıp buna göre bilanço ve rezerv yönetimi adımlarını atmaları gerekir” dendi.
2022’de toplam hayat dışı ve hayat primlerde %6,1’lik güçlü bir nominal büyüme olacağının tahmin edildiği çalışmada, bunun reel olarak neredeyse sabit bir büyümeye (+%0,4) dönüşeceği vurgulandı. Açıklamaya şu şekilde devam edildi: “Ayrıca, nominal olarak, küresel prim üretiminin bu yılın sonuna kadar tarihte ilk kez 7 trilyon doları geçeceğini tahmin ediyoruz. Bu tahmin, enflasyona karşı hayat dışındaki fiyatların arttırılması ve gelişmekte olan piyasalardaki yüksek büyüme beklentimize dayanmaktadır. Böylelikle üretimin KOVID-19 krizinin başlangıcından %17 daha yüksek olacağını ve bunun da pandemi boyunca sigorta piyasalarının direncini yansıtacağını düşünüyoruz.”
Toplam sekiz ülke daraldı
Swiss Re’nin son Sigma Raporuna göre Türkiye 2021 yılında dolar bazında daralan ülkeler arasında yer aldı. Ülkemizin içinde bulunduğu gelişmekte olan EMEA (Avrupa, Ortadoğu ve Afrika) bölgesinde -6,7 daralan Slovakya’dan sonra -2,6’yla prim üretimi en çok küçülen ülke oldu. Listedeki 87 ülke arasında sadece sekiz ülke eksi büyüme kaydederken, bunların yarısı Türkiye’nin içinde bulunduğu gelişmekte olan EMEA’da yer aldı. Latin Amerika ve Karayipler’den iki, gelişmiş Asya Pasifik’ten de yine iki ülkede daralma yaşandı. Avrupa, gelişmekte olan Asya ile Amerika-Kanada bölgelerinde daralma olmadı. Dolar bazında prim üretimi 2020’ye göre en çok küçülen ülke ise 7,1 ile Ekvador oldu.
Sağlık etkisi
Hayat dışı sektörde, riziko değerlerinin ve buna bağlı prim artışının, özellikle Kuzey Amerika ve Avrupa’da üretimi büyüteceği öngörüsünde bulunulurken, “Ancak reelde global olarak primlerin bu yıl %0,8 artacağını tahmin ediyoruz. 2023 için, küresel hayat dışı primlerin, özellikle ticari sigorta işkollarında, çoğunlukla devam eden fiyat artışına bağlı olarak %2,2 oranında büyüyeceğini tahmin ediyoruz. Gelişmekte olan piyasalardaki prim artışı, 2022’de %3 ve 2023’te %4,2’lik tahmini reel büyümeyle bu yıl ve gelecek yıl gelişmiş ekonomilerdeki artışı büyük olasılıkla geride bırakacak. Buradaki temel etken pandemiyle artan sağlık farkındalığının sağlık sigortalarındaki büyümeyi tetiklemesi olacak” dendi.
Hayat dışı sektörün kârlılığının bu yıl baskı altına gireceğinin belirtildiği çalışmada, sigortacılık sonuçları olarak 2021’de %6 olan sektör özkaynak getirisinin 2022’de yaklaşık %5-6 olacağı, ancak söz konusu oranın 2023’te %6,6’ya yükseleceği ve yatırım getirilerinin iyileşeceği tahmininde bulunuldu. “Ekonomik yavaşlama ve çok yıllı yüksek enflasyon, prim gelirlerini reel olarak azaltacak ve hasar maliyetlerini artıracaktır” denen Sigma Raporunun hayat dışı tahmininde, “Bununla birlikte, enflasyon krizinin umut ışığı, faiz oranlarının yükselmesidir. Bu, hayat dışı sigorta şirketlerinin tahvil portföylerini kademeli olarak daha yüksek getirilere dönüştürdüğü için uzun vadede yatırım getirilerini de artıracaktır” şeklinde yorum yapıldı.
Hayat branşındaki beklentiler
Raporda Türk sigorta sektörünü darlığından dolayı nispeten daha az ilgilendiren hayat branşıyla ilgili olarak ise, küresel primlerin 2022’de reel olarak %0,2 oranında daralacağını tahmin ediliyor. Hayat sektörünün dörtte üçünden fazlasını temsil eden birikimli tarafın, değişken finansal piyasa koşullarından ve düşen harcanabilir gelirlerden muhtemelen zarar göreceğinin belirtildiği Raporda bu segmentle ilgili şu beklentilere yer verildi: “Bununla birlikte, orta vadeli rüzgarlar sektörü destekliyor. Artan risk bilinci pandemi sonrası koruma ürünlerine olan talebi artırıyor ve sigortacılar iş modellerini dijitale hazır olacak şekilde değiştiriyor. Ayrıca, daha yüksek faiz oranları, garantili tasarruf ürünlerine olan talebi destekleyecektir. Küresel hayat primlerinin 2023’te hem gelişmiş hem de gelişmekte olan pazarlardaki iyileşmeyle birlikte reel olarak %1,9 artacağını öngörüyoruz. Artan faiz oranlarına bağlı olarak bu yıl hayat sektörünün kârlılığında ılımlı bir iyileşme bekliyoruz. Hayat sigortacılarının uzun vadeli sabit getirili varlıkları değişmeye başladıkça, orta ve uzun vadede yatırım getirilerinde daha önemli bir artış görülecektir. Ek olarak, KOVID-19 ile ilgili hasarlar muhtemelen 2022’de devam etse de, dünya virüsle yaşamaya alıştıkça bu hasarların ciddiyeti azalabilir.
