Düşünce kuruluşu Ember tarafından hazırlanan son Avrupa Elektrik İncelemesi Raporu, Avrupa’da fosil yakıtlardan elektrik üretiminin 2023 yılında rekor seviyede düştüğünü gösterdi. Böylece Avrupa Birliği ülkelerinde rüzgar üretimi gazı ilk kez geride bıraktı.
İklim Haber’de yer alan habere göre, düşünce kuruluşu Ember, Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkelerde 2023 yılı için yıllık elektrik üretim ve talep verilerini analiz ettiği Avrupa Elektrik İncelemesi raporu yayımlandı. Rapor, AB’nin fosil yakıtlardan uzaklaşmasıyla kömür üretiminde yüzde 26, gazda ise yüzde 15’lik rekor düşüş gerçekleştiğini kaydetti. Rüzgâr ve güneş enerjisinin artması ve elektrik talebinin düşmesiyle birlikte AB enerji sektörü emisyonlarında yüzde 19 ile en büyük düşüş yakalandı. 2023 yılında rüzgar enerjisi, üretimin yüzde 18’ini oluştururken, gaz yüzde 17’de kaldı. Böylece ilk defa rüzgar enerjisi üretimde gazı geçti.
Ember Avrupa Program Direktörü Sarah Brown, AB’nin enerji sektöründe büyük bir değişimin ortasında olduğunu söylerken, “Rüzgar ve güneş enerjisinin oluşturduğu bir sistem ortaya çıktıkça fosil yakıtların rolü azalıyor” dedi.
AB’de Yenilenebilir Enerji Payı Yüzde 44’e Yükseldi
Fosil yakıtların üretimi 2023’te yüzde 19’luk rekor bir düşüşle ilk kez AB elektriğinin üçte birinden daha azını oluşturdu. Kömür yüzde 26’lık düşüşle 333 TWh ile şimdiye kadarki en düşük seviyesine geriledi ve AB elektrik üretiminin yüzde 12’sini oluşturdu. Kömürdeki düşüş gazda artışa neden olmadı. Gaz yüzde 15 oranında düşerek 1990 yılından bu yana en büyük yıllık düşüşü yaşadı ve üst üste dördüncü kez gaz üretimi azalmış oldu.
Buna karşılık, rüzgar ve güneş enerjisi, 90 TWh ve 73 GW ile hem üretimde hem de kurulu kapasitede şimdiye kadarki en yüksek yıllık artışları gerçekleştirdi. Rüzgar ve güneş enerjileri 2023 yılında AB elektriğinin yüzde 27’sini üreterek ilk kez böyle bir orana çıktı. Rüzgar, AB elektriğinin yüzde 18’ini, başka bir deyişle Fransa’nın toplam üretim talebine eşdeğer olan 475 TWh’lik enerji üretti. Güneş enerjisi büyümesini sürdürerek AB elektriğinin yüzde 9’unu (246 TWh) üretti. Hidroelektrik enerjinin de 2022’deki düşük seviyelerden toparlanmasıyla, toplam yenilenebilir enerji 2023’te AB elektriğinin yüzde 44’ünü oluşturarak rekor pay oranına yükseldi.
Temiz büyümeye ek olarak, düşen elektrik talebi de fosil yakıt üretimindeki düşüşe katkıda bulundu. Talep, 2023 yılında 2022 yılına kıyasla yüzde 3,4 oranında düştü. Bu, enerji krizinin başladığı 2021 seviyelerine göre yüzde 6,4’lük bir düşüşe işaret ederken, bu düşüşün yüzde 38’i sanayi elektrik tüketimindeki azalmaya bağlanıyor. Elektrifikasyon arttıkça bu talep düşüş oranının önümüzdeki yıllarda tekrarlanması beklenmiyor.
Ember Küresel Direktörü Dave Jones, “Elektrifikasyon daha fazla ısı pompası, elektrikli araç ve elektrolizörle gerçekleştikçe, AB elektrik talebinin artacağı yeni bir döneme girecek” derken, güvenli bir iklim için gereken emisyon kesintilerini sağlamak için yenilenebilir enerji kaynaklarının bu talep artışına ayak uydurması gerektiğini belirtti.
Temiz enerjideki dönüşüm hızı yeterli değil
Ancak bu olumlu tabloya rağmen, temiz enerjideki büyüme yeterli bulunmuyor. REPowerEU planı, 2023’te yüzde 27 olan rüzgar ve güneş enerjisinden elde edilen enerjinin 2030’a kadar yüzde 55’e çıkmasını öngörüyor. Güneş enerjisi, 2022’deki 41 GW’a kıyasla 2023’te 56 GW’lık önemli bir ek kapasite artışı sağladı. Ancak 2022 yılındaki yıllık üretim artışını yakalayamadı. Rüzgar üretimindeki büyümenin 2023’te yüzde 13’ten 2030’a kadar her yıl yüzde 15 artması gerekiyor.
Enerji krizi ve Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesinin kömür ve gazın yeniden canlanmasına yol açmadığını ifade eden Brown, kömürün kullanımdan kalkmak üzere olduğunu ve güneş enerjisi geliştikçe gazın da düşüşe geçeceğini söyledi.
