ABD merkezli, Sigorta Bilgi Enstitüsü (III), bireylerin Sigorta IQ seviyesini arttırmaya yönelik eğitimler veriyor. Bu kapsamda, otomobil sigortası sahipleriyle yaptığı röportajlarda, üç dil bilen, birkaç lisans eğitimini başarıyla tamamlamış, yüksek sosyoekonomik profile sahip bireylerin bile, “prim”, “muafiyet” gibi temel kavramları bilmediği görülüyor.
Psikolog William Stern tarafından 1912’de ortaya atılan IQ (intelligence quotient), bireyin zihinsel yetkinliğinin kendi akranlarına göre hangi düzeyde olduğunu gösteren bir skoru ifade eder. Akranların ortalama skoru ise, toplumun farklı sosyoekonomik katmanlarında yer alan kesimlere uygulanan test sonuçlarının ortalaması alınarak hesaplanır.1
Sigorta IQ’su ise, bilimsel bağlamından çok uzaklaşmadan sigortaya uyumlandırılmış. Kısaca, bireylerin sigorta bilgi ve sigortayı kavrayış düzeylerinin yeterliliğine ilişkin bir gösterge olarak değerlendirilebilir. Sigorta IQ testlerine genellikle ABD’de rastlıyoruz. Örneğin, Ulusal Sigorta Komisyoncuları Birliği (NAIC), oto sigortalarına yönelik Sigorta IQ’muzu ölçebileceğimiz ilkel bir test dizayn etmiş.2 Aynı zamanda sigorta şirketlerinin internet sitelerinde de benzer örnekler bulunuyor. Potansiyel sigortalıların bilgi düzeyini ve sigortaya ilişkin konuları kavrayış düzeylerini test eden mini testler bunlar.
Bir sigorta ürününe odaklanan, özelleştirilmiş sorular sigortacılara basit görünebilir. Peki sigortacı olmayanlara? ABD’nin birçok eyaletinde otomobil kullanmak için 16 yaşında olmanız yeterli. Bu da, toplu taşımanın zayıf olduğu gelişmiş bir ekonomiye sahip ABD’de, ortalama bir işte çalışan genç bir bireyin özel otomobile ve sigortaya sahip olmasını normalleştiriyor. Sigortayla bu kadar erken tanışmalarına rağmen, yetişkin Amerikalıların Sigorta IQ testlerine verdikleri cevaplar ise çok ilginç.
ABD merkezli, Sigorta Bilgi Enstitüsü (III), bireylerin Sigorta IQ seviyesini arttırmaya yönelik eğitimler veriyor. Bu kapsamda, otomobil sigortası sahipleriyle yaptığı röportajlarda, üç dil bilen, birkaç lisans eğitimini başarıyla tamamlamış, yüksek sosyoekonomik profile sahip bireylerin bile, “prim”, “muafiyet” gibi temel kavramları bilmediği görülüyor.3 Tabi sadece bu örnekten yola çıkarak genel bir tespitte bulunmamız doğru olmayabilir. Bunun en önemli sebebi Sigorta IQ testinin genel bir standardının bulunmaması. İlgili testlerin kullanımı, ağırlıklı olarak sigorta şirketlerinin bir pazarlama stratejisine dönüşmüş durumda. Haliyle bu kavram bize kuramsal bir dayanak sunmaktan uzak. Neyse ki Sigorta IQ’su kavramını akademik zemine taşıyan “sigorta okuryazarlığı” olarak bilinen kavram, gündemimize yavaş yavaş girmeye başladı. Aslında, “sigortacılık” kendine ait, bağımsız bir bilimsel disiplin olsa da, bu alana yönelik araştırmalar “finans”ın gölgesinde filizlenmekte. Bu noktada konu “sigorta okuryazarlığı” olduğunda, bireylerin risk farkındalığı ve sigorta bilinç düzeylerinin “finansal okuryazarlık” kavramı altında geliştiği görülüyor. Akademik çalışmalarda sigorta okuryazarlığı Sigorta IQ’suna benzer bir anlamı içerir fakat Sigorta IQ’suna göre kapsamlı bir süreci ifade eder. Bu süreç sigorta ve risk bilgi düzeyini ölçmenin yanında, sigorta farkındalığının arttırılmasına yönelik modelleri de tartışmaktadır. Sınırlı sayıdaki bu çalışmaların sonucu ise, gelişmiş ülkelerde dahi sigorta okuryazarlık düzeyinin düşük olduğu yönündedir.4
Peki bizde durum nedir? Sigorta okuryazarlık seviyemiz? Şüphesiz genel IQ’muz yüksek ama sigorta IQ’muz? Bu soruların cevabını verebilmek için bir çalışmaya pek ihtiyaç yok sanırım. O yüzden zaman kaybetmeden çözüme odaklanalım. Önce kendimizden başlayalım. Doğrudan sahaya inmeden önce, potansiyel sigortalılara ilk dokunan satış personelimizin Sigorta IQ’sunu yükseltelim. Elbette satış kadromuza (acente ve broker personeli dahil) büyük bütçeler ayırıp verdiğimiz satış eğitimi bizi nihai hedefimize daha hızlı götürecektir. Fakat sigortanın faydasını da satamazsak, bu hızın günü kurtarmanın ötesine geçmeyeceğini söyleyebilirim.
Kaynak: 1. https://www.thomas.co/resources/type/hr-blog/iq-tests-what-iq-test
- https://www.insureuonline.org/quiz_under30.htm
- https://www.iii.org/video/test-your-insurance-iq-auto-insurance
- Driver, T., Brimble, M., Freudenberg, B., & Hunt, K. H. M. (2018). Insurance literacy in
Australia: Not knowing the value of personal insurance. Insurance Literacy in Australia: Not knowing the value of personal insurance, Financial Planning Research Journal, 4(1), 53-75.
