Prof. Dr. Gökçen Orhan- Genç beyaz yakalılarda kalp krizi

Masa başında çalışan, stresli iş hayatı olan, toplantılar seyahatler arasında koşturan beyaz yakalı çalışanlar orta yaş grubunda kalp krizi açısından en ciddi risk grubunu oluştururlar.

-Prof. Dr. Gökçen Orhan

Genellikle yaşlıların hastalığı olarak düşünülen kalp hastalıkları, her geçen gün artan oranlarda gençleri de tehdit etmektedir. Kalp krizi gençlerde daha ölümcül olabilmektedir.

Hepimizin bildiği gibi sigara kullanmak, genetik yük, sağlıksız ve düzensiz beslenmek, alkol tüketmek, hareketsiz bir yaşam sürmek ve stres yükünün fazla olması, kolesterol yüksekliği gibi faktörler kalp hastalıklarına, en çok da kalp krizine zemin hazırlar.

Doğuştan getirdiğimiz kalp hastalığı ile ilgili riskleri ortadan kaldıramayız. Ailelerinde kalp hastalığı sık görülen kişiler kalp krizi açısından her yaşta en riskli gruptur. Bu risklerin en önemlilerinden biri olan genetik geçişli kolesterol yüksekliği, kalp krizine, hatta erken yaşta ani ölümlere neden olabilir.

Uyuşturucu madde kullanımı gençlerde kalp krizi nedenidir. Kokain, marihuana, esrar, sentetik haplar damarlarda ani daralma ile kalp krizlerine yol açar.

Gençlerde kalp damarlarında endotel altında biriken kolesterol plakları, üzerleri ince bir zarla örtülü yumuşak plaklardır. Yaşlılarda ise bu plaklar kalsiyum çökmesi ile sertleşir. Yırtılmaları güçleşir. Genç hastalarda bu ince zar tabaka, ağır bir yemek, halı saha maçı, ağır bir spor sonrası yükselen tansiyon ile yırtılırsa kolesterol damar içine akar. Vücut savunma sistemi, bu yırtılan plak ve kolesterol parçalarını, yabancı cisim olarak, damar cidarındaki yırtılmayı da yaşamı tehdit eden kanama nedeni olarak algılar. Burada pıhtı oluşturarak savunmaya geçer. Oluşan pıhtı, kalp damarında ani tam tıkanmaya neden olur. Kalp kası beslenemediği için kalp krizi gelişir. İleri yaşlarda ise kalp damarları yavaş yavaş ilerleyen sert plaklar ile zamanla darlaşır ve tıkanır. Bu zaman diliminde gelişmiş yan damarlar kan akımını kısmen de olsa devam ettirir. Yaşlılarda yan damarlardan gelen kan kişinin yaşamını kurtarır, kalp diğer damarlardan gelen yan damarlar araçlığıyla beslenmesini sürdürebilir. Bu yan damarlar 40 ila 50’li yaşlardan sonra genellikle gelişir. Bunun sonucunda kalp daha az hasar görür. Genç hastalarda ise ani tıkanma oluştuğu için yan damarlar gelişmemiştir. Kalp ana damarlardaki kan akımına bağımlıdır. Gençlerde ise yaygın kalp hasarı ile kalp yetersizliği ve ani ölüm gelişir.

Türkiye, Avrupa’da genç hastaların kalp krizi geçirme oranında ilk sırada 

Masa başında çalışan, stresli iş hayatı olan, beslenmesine özenli olmayan, toplantılar seyahatler arasında koşturan beyaz yakalı çalışanlar orta yaş grubunda kalp krizi açısından en ciddi risk grubunu oluştururlar. İş hayatının yoğun temposu içinde sağlık kontrollerini düzenli yaptırmaları, kalp ve damar sağlıkları için önemlidir. Genç beyaz yakalı çalışanların aslında kendilerine yapabilecekleri en önemli yatırım sağlıklı bir yaşam tarzına yönelmek olacaktır. Sağlığa zararlı alışkanlıklardan uzak durmak, düzenli fiziksel aktivite yapmak, sağlıklı ve düzenli beslenmek, iş ve hayat stresi ile baş edebilmeyi öğrenmek sağlığa giden yolun ana taşlarıdır.

Dünya Sağlık Örgütü’nün son yayınladığı raporuna göre Türkiye, Avrupa’da genç hastaların kalp krizi geçirme oranına göre birinci sırada yer alıyor. Aslında üzerimize bir çığ geliyor. İlerleyen yıllarda gerekli tedbirleri doğru şekilde almazsak kalp ve damar hastalıklarının ülkemizin en öncelikli ve yaygın hastalığı haline geleceği kaçınılmaz istatistiki bir gerçek.

Kan kolesterol yüksekliği, popüler ve magazinsel yaklaşım ile size pompalandığı gibi zararsız değildir. Aksine gençlerde ani ölüme yol açabilen kalp krizinin tetikleyicisi olabilir. Bu nedenle kolesterol seviyelerinin yakından takip ve doğru yaklaşımla tedavi edilmesi özellikle gençlerde ani kalp krizlerini ve ani ölümleri önleyecektir.

* Sağlık Bilimleri Üniversitesi
Dr. Siyami Ersek Göğüs Kalp ve Damar Cerrahisi SUAM
Kalp ve Damar Cerrahisi Kliniği