Muhteşem doğasıyla ünlü Muğla’nın kömür madenleri ve kömürle çalışan termik santrallerden kaynaklı çilesi bitmiyor. Bölgede faaliyet gösteren Yeniköy ve Kemerköy Termik Santrallerine linyit sağlamak için açılan maden ocakları nedeniyle Milas ilçesinin Akbelen ormanlarında ağaç kesimi ekolojik kıyıma dönüştü. Bölge halkının madenlere itirazı ülkenin gündemine oturmuş durumda.
Türkiye’de kamuoyu Temmuz ayında Muğla’nın Milas ilçesinin Akbelen Ormanlarında yaşanan orman katliamı ve çevre halkının buna karşı direnişiyle çalkalandı. Bölgede yaşananlar, çevre uzmanları ve hukukçular tarafından ekolojik kıyım olarak tanımlanıyor.
Akbelen’de neler oluyor?
Akbelen Ormanı, Yeniköy ve Kemerköy termik santrallerinin kömür ihtiyacını karşılamak üzere, Limak Holding’in bir iştiraki olan Yeniköy Kemerköy Enerji (YK Enerji) şirketine, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından tahsis edildi. 2018’de kömür madenlerinin genişletilmesinin ardından, bölgedeki İkizköy halkı yerlerinden edilerek Karadam Mahallesi’nde bulunan tarım alanlarına taşındı.
İkizköy halkı, Akbelen Ormanı’nda linyit madeni işletmek isteyen YK Enerji’ye karşı 2019 yılında dava açtı. Ancak, davanın sonucu beklenirken Tarım ve Orman Bakanlığı, YK Enerji’ye orman kesimi izni verdi. Bu durum, köylülerin orman kesimini durdurmak için 2019’da Akbelen Ormanı’nda nöbet tutmaya başlamalarına neden oldu. Akbelen Ormanı, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından 220 bin dönümlük kömür ruhsat sahası olan YK Enerji’ye devredildi.
2021 yılında İkizköy’ün Işıkdere bölgesindeki yerleşim, kömür madeninin genişlemesi nedeniyle yıkılarak üretim sahasına dönüştürüldü. İkizköylüler tarafından kurulan doğa koruma derneği KARDOK, bölgenin arkeolojik sit alanı ilan edilmesi için Muğla Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’na karşı dava açtı. Ancak, 2022 yılında Muğla 3. İdare Mahkemesi, bilirkişi incelemesi yapılmaksızın arkeolojik sit alanı talebini reddetti.
Çevre halkı 4 yıldır direniyor
2019 yılından bu yana Akbelen Ormanı’nda çadır nöbeti tutarak maden sahasının genişletilmesine karşı direnen İkizköylüler ve yaşam savunucuları, 24 Temmuz 2023’te erken saatlerde jandarma güçleriyle karşı karşıya kaldılar. Bu durumun son bulması ve destek olunması için videolarını paylaşıp kamuoyunu Akbelen Ormanı’na destek olmaya çağırdılar. Ancak çevre halkının direnişine rağmen güvenlik güçlerinin koruması altında bölgede binlerce ağaç kesildi.
Avrupa’da iklim değişikliğiyle mücadele eden lider sivil toplum kuruluşları koalisyonu CAN Europe, (Avrupa İklim Eylem Ağı) tarafından yapılan bir araştırma, Muğla’daki Yatağan, Yeniköy ve Kemerköy termik santrallerinin yılda 280 erken ölüme neden olduğunu ortaya koydu. Ayrıca, Akbelen Ormanı’ndaki ağaçların kesilmesinin ve maden faaliyetlerinin yaygınlaşmasının bölgenin su kaynaklarını da tehdit ettiği, bu durumun ise Milas ve Bodrum’un içme suyu kaynaklarını risk hattına soktuğu uyarısı yapılıyor.
Akbelen Ormanı, konunun uzmanları ve yerliler tarafından doğa mirası olarak kabul edilen ve iki yıldır koruma altına alınmış olan bir bölge. Bölgede 200’ü aşkın bitki çeşidi, 100’den fazla kuş türü ve 30’un üzerinde memeli türüne yuva olan önemli bir biyolojik çeşitlilik söz konusu.
Ormanı kesip ağaç dikmek çözüm değil
Muğla Valiliği, Akbelen Ormanı’ndaki ağaç kesimine karşılık 130 bin fidan dikileceğini açıkladı. Ancak uzmanlar bunun çözüm olamayacağını vurguluyor. Türkiye Ormancılar Derneği (TOD) Başkanı Hüsrev Özkara, “Hazır karbon yutakları görevi gören 60-70-80-90 yaşındaki ağaçlar varken bunun yerine ‘Ben kestiğim miktar kadar dikeceğim’ demek kusura bakmayın aklımızla alay etmektir” diyor.
Şirket ne diyor?
Kemerköy-Yeniköy Termik Santralleri işletmesi ise, santraller sayesinde elektrik üretiminde yerli kaynak baz yükünün yüzde 15’inin, Türkiye’nin elektrik ihtiyacınınsa yüzde 2,5’inin sağlandığını, santrallerin çevre halkına istihdam sağladığı, kesilen ağaçların yerine 3 milyon fidan dikildiği açıklamasıyla kendini savundu.
